top of page

Gemengde Families

 

 

 

De houding van de koloniale autoriteiten

 

Tijdens de eerste jaren van de Belgische aanwezigheid in Afrika werden relaties tussen de Belgische veroveraars en inheemse vrouwen gedoogd en zelfs aangemoedigd. De koloniale beleidsmakers geloofden dat deze interraciale relaties talloze voordelen hadden die de bouw van een koloniaal imperium konden bespoedigen.

 

Met een inheemse vrouw aan zijn zijde werd de koloniaal verondersteld beter bestand te zijn tegen de eenzaamheid van het leven als veroveraar. Bovendien kon een intieme relatie met een Afrikaanse vrouw ervoor zorgen dat hij een diepgaand inzicht kreeg in de lokale bevolking. De vaak erg jonge vrouwen, die later ook wel verbloemend "menagères" genoemd werden, konden de koloniale agenten de taal,  de waarden en normen van de plaatselijk bevolking bijbrengen en op die manier het kolonisatieproces vereenvoudigen.

 

Na verloop van tijd werd echter van dit idee afgestapt. Buitenechtelijke relaties met de Afrikaanse onderdanen botsten met de racistische overtuiging dat blanken superieur waren aan zwarten en dat rassenvermenging uit den boze was. Bovendien druisten deze relaties in tegen het "beschavingsideaal" dat aan de basis lag van de koloniale aanwezigheid in Afrika en dat vertrok van het principe dat Afrikanen, zoals kinderen, "opgevoed" dienden te worden. De relaties werden taboe maar bleven desondanks erg courant.

 

 

Interraciale koppels

 

Europeanen en Afrikanen gingen op allerlei manieren intieme relaties met elkaar aan. Sommige relaties duurden enkele jaren en waren gebaseerd op wederzijds respect en liefde, anderen waren van korte duur. Interraciale relaties bestonden zowel uit eenmalige seksuele contacten, korte flirts en jammer genoeg ook uit brute verkrachtingen. Sommige Afrikaanse meisjes werden door hun ouders of door de chef van het dorp uitgehuwelijkt aan een Europeaan. Soms was de relatie gebaseerd op politieke motieven en hoopten de ouders van het meisje door de uithuwelijking de banden aan te halen met de nieuwe koloniale overheid. Andere meisjes en vrouwen kozen zelf voor een Europese partner; omdat ze hem graag zagen, maar ook soms omdat dit een zeker prestige en economische zekerheid met zich mee bracht.

 

Hoewel de meerderheid van de interraciale koppels in Belgisch Afrika bestond uit een Europese man en een Afrikaanse vrouw, kwam ook het tegenovergestelde voor. Dit type relaties was echter zeer zeldzaam. Hiervoor zijn verschillende redenen. Enerzijds waren er relatief weinig blanke vrouwen in de kolonie. De meesten onder hen kwamen bovendien naar Afrika met hun echtgenoot of als religieuze. Anderzijds ruste er een enorm taboe op de relatie tussen Europese vrouwen en Afrikaanse mannen, erger nog dan op relaties tussen Europese mannen en Afrikaanse vrouwen. De meeste vrouwen in de kolonie stonden dan ook niet open voor een verhouding met een zwarte man, al waren er wel degelijk uitzonderingen.  

 

 

De kinderen uit gemengde koppels

 

Heel wat interraciale koppels kregen ook kinderen. In de meerderheid van de gevallen stond de moeder er alleen voor. De man verdween vaak al na de verwekking van het toneel en vele Europese mannen hadden slechts enkele maanden omgang met hun Afrikaanse vriendin. Uit angst om hun reputatie te bezoedelen verlieten sommige mannen bovendien hun Afrikaanse vriendin eens ze beseften dat zij zwanger was.

 

Andere koppels leefden echter langere tijd samen in een gezinsverband: ze woonden onder hetzelfde dak en hadden samen meerdere kinderen. Sommige vaders erkenden hun kinderen officieel maar dit was een minderheid.

 

Kinderen die door beide ouders werden verwaarloosd kwamen terecht in de diverse religieuze missies die verspreid lagen over Belgisch Congo en Ruanda-Urundi. Het koloniale beleid bepaalde echter al snel dat ook kinderen die niet door hun moeder werden verwaarloosd, maar waarvan de blanke vader afwezig was, dienden beschouwd te worden als verwaarloosde kinderen en voor hun eigen welzijn beter werden ondergebracht in de missies. Daardoor was het “instituut voor mulatten” van Save zowel een oord waar echte weeskinderen en verwaarloosde kinderen terecht kwamen, als een permanent internaat voor metiskinderen van Afrikaanse vrouwen.

 

 

 

 

 

 

bottom of page